PRZECZYTAJ, POMYŚL…

Dekalog dla rodziców dzieci dyslektycznych

opr.: prof.dr hab. Marta Bogdanowicz

NIE- "nie czyń bliźniemu, co Tobie niemiłe".

1. Nie traktuj dziecka jak chorego, kalekiego, niezdolnego, złego lub leniwego.

2. Nie karz, nie wyśmiewaj dziecka w nadziei, że zmobilizujesz je to do pracy.

3. Nie łudź się, że dziecko "samo z tego wyrośnie", "weźmie się w garść",

"przysiądzie fałdów" lub że ktoś je z tego "wyleczy".

4. Nie spodziewaj się, że kłopoty dziecka pozbawionego specjalistycznej pomocy ograniczą się do czytania i pisania i skończą się w młodszych klasach szkoły podstawowej.

5. Nie ograniczaj dziecku zajęć pozalekcyjnych, aby miało więcej czasu na

naukę, ale i nie zwalniaj go z systematycznych ćwiczeń.

TAK- "strzeżonego Pan Bóg strzeże".

6. Staraj się zrozumieć swoje dziecko, jego potrzeby, możliwości i ograniczenia,

aby zapobiec trudnościom szkolnym.

7. Spróbuj jak najwcześniej zaobserwować trudności dziecka: na czym polegają   i co jest ich przyczyną. Skonsultuj się ze specjalistą (psychologiem, pedagogiem, logopedą).

8. Aby jak najwcześniej pomóc dziecku:

·        zaobserwuj w codziennej pracy z dzieckiem, co najskuteczniej mu

pomaga,

·        korzystaj z odpowiedniej literatury i fachowej pomocy nauczyciela -

terapeuty (w formie terapii indywidualnej i grupowej),

·        bądź w stałym kontakcie z nauczycielem i pedagogiem szkolnym.

9. Bądź życzliwym, pogodnym, cierpliwym przewodnikiem i towarzyszem

swego dziecka w jego kłopotach szkolnych.

10. Chwal i nagradzaj dziecko nie tyle za efekty jego pracy, ile za włożony w nią

wysiłek. Spraw, aby praca z dzieckiem była przyjemna dla was obojga.

Koniec mitów o dysleksji

Rozmowa z prof. Martą Bogdanowicz na temat rozpoznawania ryzyka dysleksji oraz problemów z jakimi zmagają się uczniowie dyslektyczni i ich rodzice.
 

 (...)  Dysleksja jest tylko jedną z przyczyn problemów dzieci w czytaniu i pisaniu. Na te trudności mogą również wpłynąć braki edukacyjne, np. brak treningu w czytaniu. Często podobne problemy mają też dzieci z obniżoną sprawnością intelektualną, dzieci z niedosłuchem, z zaburzeniami rozwoju mowy oraz z niepełnosprawnością intelektualną. Coraz większą grupę z problemami poprawnego czytania i pisania stanowią dzieci z różnymi neurologicznymi schorzeniami lub uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego. Kolejną grupą są dzieci zaniedbane środowiskowo, które często mają również inne problemy z zakresu funkcjonowania intelektualnego. To najważniejsze grupy dzieci, u których występują problemy w czytaniu i pisaniu.  W powszechnej świadomości we wszystkich tych przypadkach problemy z czytaniem, i pisaniem wynikają z braku treningu i złej edukacji, co nie jest prawdą. Pomimo podobieństwa symptomów (choć nie są identyczne) trzeba umieć odróżnić jakie przyczyny spowodowały konkretne trudności. Potrzebna jest dobra diagnoza, która jest podstawą do pracy z dzieckiem i opracowania programu indywidualnego postępowania wspierającego rozwój dziecka.

Jakich dzieci szczególnie dotyczy ryzyko dysleksji?

     Ryzyko dysleksji dotyczy m.in. dziecka, w którego rodzinie występuje dysleksja. Szczególnie, jeżeli występuje ona u rodziców. Ponadto ryzyko dysleksji pojawia się   u dzieci, które pochodzą z nieprawidłowej ciąży i porodu, wcześniaków i dzieci z ciąż mnogich z niską wagą urodzenia, dzieci niedożywionych i niedotlenionych podczas ciąży i porodu oraz z zaburzeniami oddychania już po urodzeniu . Dzieci te mogą doznać uszczerbku w swoim układzie nerwowym, który jest podstawą dobrego funkcjonowania poznawczego i ruchowego, czyli stanowi „neuropsychologiczną bazę” dla tak złożonych czynności jak czytanie i pisanie.

Kiedy pojawiają się pierwsze symptomy dysleksji?

       Symptomy dysleksji można zaobserwować już w wieku niemowlęcym. Pod kątem dysleksji powinniśmy szczególnie obserwować dzieci, które mają problemy motoryczne. Dzieci które nie raczkują lub robią to bardzo krótko, mają w późniejszym okresie problemy z opanowaniem i automatyzacją chodu oraz uzyskaniem postawy pionowej.
      Trzylatek powinien umieć się rozbierać i częściowo ubierać, zapinać duże guziki, sprawnie posługiwać sztućcami, jednak dzieci z ryzykiem dysleksji często mają kłopot z tym typem czynności samoobsługowych. W tym wieku dzieci zaczynają rysować. Trzylatek powinien umieć narysować koło. Zdarza się jednak, że są dzieci, które nie lubią rysować, nie umieją tego robić i nie potrafią tak kierować ręką pod kontrolą wzroku, aby np. rysowane kółko się zamknęło.
Dzieci zagrożone dysleksją często omijają również wszelkie zabawy manipulacyjne
typu budowanie z klocków.
     W wieku poniemowlęcym należy zwrócić szczególną uwagę na opóźniony rozwój mowy. Trzylatki powinny już mówić całymi zdaniami, gdy tymczasem jest wiele dzieci w tym wieku, które zaczynają mówić z dużym opóźnieniem. Musimy wtedy zwrócić się o pomoc do logopedy, który nauczy rodziców, w jaki sposób mówić do dziecka oraz wspierać jego rozwój mowy. Pediatrzy mają niestety niewielką wiedzę na ten temat. Spotykam się wręcz z tym, że zniechęcają rodziców do pójścia do logopedy, twierdząc, że dziecko jest jeszcze za małe lub też, że chłopcy później zaczynają mówić. Jest to oczywiście prawdą, jednak w tej grupie będą też dzieci ryzyka dysleksji. Jeżeli podejmie się z nimi pracę w odpowiednim czasie, szybciej pokonają swoje problemy.

    W wieku przedszkolnym pojawiają się także problemy związane
np. z pismem zwierciadlanym.
Oczywiście 5-latek ma prawo rysować „do góry nogami” i „jak w lustrze” czyli pisać od strony prawej do lewej oraz odwracać litery myląc d i b, p i g, jednak jeżeli robi to często, może to być ważny sygnał, że jest dzieckiem z ryzykiem dysleksji.
     O ryzyku dysleksji może świadczyć również to, że dziecko ma problemy  
z przypomnieniem sobie nazw i dlatego wymyśla własne
albo zmienia przedrostki w wyrazach,
np. „przekąpałam się” zamiast „wykąpałam się” itp. Takie dzieci często mają problem z nauką wierszyka, piosenki, nie wyczuwają rymów oraz same nie umieją ich tworzyć.
Wszystkie te objawy opisałam w mojej książce „Ryzyko dysleksji”.
Nie są to wcale błahe problemy, czego dowodzą obserwacje prowadzone przez dziesiątki lat. Trzeba jednak podkreślić, że nie zawsze wymieniony symptom będzie stanowił ryzyko wystąpienia dysleksji. Im więcej wymienionych symptomów widzimy tym ryzyko dysleksji jest bardziej jest prawdopodobne.